6 tips uit de jazzmuziek voor een effectieve groepsdynamiek

Bij studio stapelgoed houden we van muziek. Regelmatig bezoeken wij een leuk festival of kun je ons vinden bij een concert. Niet zo gek dus dat wij geïnspireerd zijn door het artikel dat Frank J. Barrett publiceerde in 1998: “Creativity and Improvisation in Jazz and Organisations” in het wetenschappelijk tijdschrift Organization Science. Barret maakt hierin een vergelijking tussen jazzmuziek en organisaties. Wij gebruiken deze vergelijking regelmatig als we kijken naar de samenwerking in een groep tijdens onze sessies. “Say yes to the mess.”

Jazz is veel meer dan een muziekgenre; het is een filosofie, een benadering van muziek maken, waarbij de wortels liggen in samenwerking en improvisatie. Jazzmuziek biedt een rijke metafoor voor hoe een groep effectief kan samenwerken, waarbij elk lid als een muzikaal instrument fungeert dat een unieke stem toevoegt aan het grotere geheel. Wanneer wij een sessie begeleiden, is jazzmuziek daarmee onze inspiratiebron. Dit genre staat immers bekend om improviseren en optimaal samenwerken om tot nieuwe muziek te komen. 


De volgende tips uit de jazz nemen wij voor onze groepssessie graag ter harte:


Tip 1. Doorbreek bestaande patronen

Om nieuwe ideeën of oplossingen te bedenken, stimuleren wij deelnemers om bestaande patronen en denkwijzen te doorbreken. In ons e-book ‘stapel op brainstormen’ hebben wij hiervoor tal van leuke (brainstorm)technieken verzameld. Allemaal technieken die deelnemers helpen om een ander toonsoort, volume of ritme te spelen, met als resultaat nieuwe muziek!


Tip 2. Koester fouten en leer ervan

Jazzmuzikanten maken regelmatig fouten, maar dat wordt door het publiek zelden opgemerkt. Vaak wordt de fout namelijk gebruikt om een nieuwe weg in te slaan. En daarmee ontstaat er een nieuwe kans, nieuwe muziek. Door in je sessie de veiligheid te bieden dat fouten maken mag en ervan geleerd wordt, ontstaan de meeste waardevolle ideeën en bijdragen. 


Tip 3. Gebruik onvoorspelbaarheid als het begin van iets nieuws

Gebeurt er iets onverwachts in de groep, sta hier dan voor open. Het biedt immers vaak wat moois en inspiratie voor de andere deelnemers. In de jazz zie je dit vaak wanneer de muzikant voortborduurt op de toon of ritme van een collega. Of zoals wij vaak zeggen: surf mee op de ideeën van een ander, hoe onverwacht ze ook zijn!


Tip 4. Speel samen

De kracht van jazz is de optelsom van de individuele muzikanten. En zo is het bij groepssessies ook. Belangrijk hierbij is communiceren, van elkaar te weten wat je bezighoudt. Wij beginnen onze sessies daarom altijd met een goede check-in en zorgen ervoor dat iedereen binnen de groep de ruimte krijgt om te participeren. Niet alleen degene met het hardste instrument. 


Tip 5. Omarm de chaos

Het kenmerk van jazz is dat een muzikant gewoon begint te spelen, zonder vooropgezet plan. En hoewel wij tijdens onze sessies altijd met een strak uitgewerkt sessieplan werken, is het verloop niet altijd te voorspellen. En dat betekent dat we moeten bijstellen. Door de chaos van het moment te omarmen en te waarderen, wordt het resultaat van de sessie uiteindelijk vaak naar een hoger plan getild.


Tip 6. Zorg voor ‘Jamming and hanging out’

Jazz leer je nu eenmaal niet uit een boekje, maar leer je door samen te spelen en gewoon te doen. Pas dan gaan de ideeën stromen en ontstaat de innovatie. Soms is het nodig om de deelnemers even afstand te laten nemen van het onderwerp - we zetten dan vaak een icebreaker of creativity break in - waarna er weer iets nieuws kan ontstaan.


Kortom, in een een complexe en snel veranderende wereld van vandaag is samenwerking in groepen essentieel. Jazzmuziek bevat waardevolle principes, die helpen om groepsdynamiek te begrijpen en samenwerking naar nieuwe hoogten te tillen. Net zoals een jazzensemble dat doet op het podium.


door studio stapelgoed 29 september 2025
Wil je een goede start van je bijeenkomst, training of workshop? Dan zijn ijsbrekers en energizers ideaal. Maar vaak voelen de klassieke rondjes of ongemakkelijke spelletjes juist geforceerd. Deelnemers worden er zenuwachtig van of zuchten diep bij het zoveelste voorstelrondje. Gelukkig kan het anders.
door studio stapelgoed 22 september 2025
AI is niet meer weg te denken uit ons dagelijks werk. Toch zien veel mensen het nog vooral als een praktische tool: een hulpmiddel om teksten te schrijven of data te analyseren. Bij studio stapelgoed gebruiken we AI liever als een creatieve bondgenoot – een onverwachte deelnemer aan tafel die nieuwe perspectieven breng
door studio stapelgoed 15 september 2025
Iedere sessiebegeleider kent het: je hebt een groep enthousiast aan het werk, maar één deelnemer doet niet mee. Soms zie je het meteen – armen over elkaar, een gesloten houding, kritische opmerkingen. Soms merk je het subtieler: iemand haakt af, werkt half mee of houdt zich stil. Wat je ook doet, het heeft effect op de
door studio stapelgoed 8 september 2025
Werkvormen zijn het hart van onze sessies bij studio stapelgoed. Ze helpen om mensen in beweging te brengen, complexe vraagstukken hanteerbaar te maken en verbeeldingskracht te stimuleren. Maar niet iedere werkvorm past in iedere context. Soms voelt een oefening te speels, te ongemakkelijk of te kunstmatig. Hoe weet je
door studio stapelgoed 1 september 2025
Bij studio stapelgoed zien we verbeeldingskracht als een strategisch instrument. Het is de sleutel tot innovatie, verandering en samenwerking, omdat het mensen in staat stelt om voorbij bestaande kaders te denken. In onze sessies zetten we verbeeldingskracht bewust en doelgericht in om creativiteit te versterken en opl
Creatief leiderschap vraagt om visie, lef en verbeeldingskracht — maar minstens zo belangrijk is het
door info 23 juni 2025
Creatief leiderschap vraagt om visie, lef en verbeeldingskracht — maar minstens zo belangrijk is het vermogen om je eigen grenzen te herkennen, te stellen én soms te doorbreken. Want hoe weet je eigenlijk wanneer je nog in beweging bent, en wanneer je jezelf voorbij rent?
door info 16 juni 2025
In een wereld waarin we altijd ‘aan’ staan, is verveling iets wat we liever vermijden. Even niks te doen? Binnen twee seconden grijpen we naar onze telefoon, vegen we door socials of beantwoorden we snel nog een mail. Want verveling voelt… zinloos. Tijdverlies. Luiheid misschien. Maar wat als verveling juist het begin is van iets waardevols? Wat als precies in die momenten waarop je je verveelt, je brein aan het werk gaat op een manier die je creativiteit wakker maakt?
door studio stapelgoed 28 april 2025
In veel teams heerst een subtiele vorm van stilte. Niet omdat mensen geen ideeën hebben, maar omdat ze niet durven spreken. Uit angst om als lastig, dom of te kritisch gezien te worden. En juist daardoor lopen we als teams en organisaties talloze kansen mis. Innovatie floreert namelijk niet in stilte, maar in een cultuur waar mensen zich veilig voelen om zich uit te spreken. Dat is waar psychologische veiligheid in beeld komt.
door studio stapelgoed 21 april 2025
Creativiteit wordt vaak geassocieerd met kunstenaars, uitvinders of briljante geesten die ‘geniale ingevingen’ lijken te hebben. Maar neurowetenschap laat iets anders zien: creativiteit is geen mysterieus talent, maar een proces in je brein – en iedereen heeft het in zich. Ook binnen organisaties is creativiteit onmisbaar. Het zorgt voor innovatie, probleemoplossend vermogen en vernieuwing. De grote vraag is dus niet: “Wie is creatief?” maar: “Hoe kunnen we creativiteit activeren – bij onszelf én in onze teams?” In deze blog duiken we in het brein, én in de werkvloer. Hoe werkt creativiteit neurologisch? En wat kun je als organisatie doen om die creatieve vonk te laten overslaan.
door studio stapelgoed 14 april 2025
We zijn van nature gewoontedieren. Ook in ons denken. We zoeken automatisch naar logische, voor de hand liggende oplossingen. Handig in de meeste situaties – maar funest als je écht iets nieuws wilt bedenken. Dat is waar lateraal denken in beeld komt. Een creatieve denktechniek die je helpt om vastgeroeste patronen te doorbreken en verrassende invalshoeken te vinden. Maar wat is lateraal denken precies? Hoe werkt het in ons brein? En hoe pas je het toe in een organisatie of team