We gebruiken deze werkvorm om vanuit verschillende perspectieven naar een probleem of vraagstelling te kijken. Deelnemers zijn vaak geneigd om een vraagstuk op één manier te benaderen. Met behulp van de denkhoeden stimuleer je hen om zich in een ander ‘denkkarakter’ in te leven en vanuit dit karakter te redeneren. De Bono heeft gekozen voor de hoed als metafoor voor het denken. De symbolische denkhoed zet je op je hoofd. Dat is tenslotte de plek waar ons denken plaatsvindt. Bij het opzetten van de denkhoed, kleurt het denken mee met de denkhoed. 

De insteek van de 6 denkhoeden is om teams te helpen om tot een goed doordachte besluitvorming te komen. Door bewust de verschillende denkkleuren te gebruiken, worden deelnemers gedwongen om vraagstukken vanuit diverse hoeken te bekijken. Je kunt het succesvol inzetten tijdens het brainstormen of bij het maken van beslissingen tijdens vergaderingen. Maar het werkt ook prima in het onderwijs of tijdens intervisie.

Psycholoog Edward de Bono bedacht overigens al in de jaren tachtig ‘lateral thinking’. Lees daar meer over in ons blog over outside the box denken.

Iedere kleur hoed staat voor een manier hoe er tegen een vraag of situatie aangekeken wordt. De kleur van de denkhoed bepaalt dus het perspectief van waaruit je naar een vraagstuk kijkt. Het gaat om de manier van denken die je tijdelijk - als een rol -aanneemt. Dit zijn de zes kleuren en invalshoeken:

• Wit (feitelijk): wat zijn de feiten en cijfers? Wat weten we? Kunnen we het onderzoeken? Kijkt vanuit objectieve informatie zonder interpretaties.
• Blauw (beschouwend): Wat is de hoofdlijn? Waat gaat het om? Wat is het doel? Beschouwt de kwestie vanuit het proces, vraagt door, houdt het overzicht en vat samen. 
• Groen (creatief): Welke alternatieve mogelijkheden zijn er? Reageert onderzoekend en zit vol met ideeën vanuit creativiteit en alternatieven. Denkt ‘out of the box’ 
• Rood (emotioneel): Wat zegt je intuïtie? Wat is je gevoel? Spreekt het je aan? Reageert emotioneel en beschouwt kwesties vanuit de onderbuik.
• Zwart (negatief): Wat zijn de risico’s? Waar zitten de zwakke plekken? Voorzichtig, oordelend, pessimistisch, problemen zien, advocaat van de duivel.
• Geel (optimistisch): Welke voordelen zijn er? Hoe kunnen we het rechtvaardigen? Reageert optimistisch vanuit kansen en positiviteit.

1. Verdeel vooraf de denkhoeden over de deelnemers. Zijn er meer deelnemers dan kleuren? Geef dan meerdere deelnemers dezelfde kleur. Zijn er minder deelnemers dan kleuren? Kies dan de meest relevante kleuren voor jouw sessie of geef meerdere kleuren per deelnemer mee. 
2. Stuur iedere deelnemer voorafgaand aan de sessie een individueel bericht waarin je uitleg geeft over de gekozen karakterkleur. Vraag die deelnemer om alvast na te denken over het onderwerp van de sessie, vanuit hun karakterkleur. Het is handig als ze deze argumenten opschrijven bijvoorbeeld op de handige stapelgoed denkhoedkaartjes. Vraag ook om een voorwerp in de kleur van hun karakter klaar te leggen voor tijdens de sessie.
3. Begin met een opdracht om op te warmen en de karakters te leren kennen. Vraag de deelnemers om te vertellen wat en hoe zij ontbeten hebben, op een manier waarop hun kleur denkhoed dat zou doen.
4. Daarna start je met het centrale vraagstuk. Vraag de deelnemers om hun meegenomen item duidelijk op tafel of in beeld te zetten, zodat iedereen weet vanuit welke denkhoed wordt gesproken. 
5. Laat de deelnemers nu om de beurt één van hun opgeschreven argumenten toelichten. Wil er iemand inhaken op wat iemand anders zegt? Dan moet degene een hand opsteken en wachten tot jij als facilitator hem of haar het woord geeft.
6. Ga door totdat iedere deelnemer al zijn of haar opgeschreven argumenten of ideeën heeft gedeeld. Probeer als facilitator geregeld samen te vatten.
7. Laat iedereen weer uit zijn of haar rol komen! Zet hiervoor een korte energizer in.
8. Vraag nu aan de deelnemers om een idee te delen voor het centrale vraagstuk, waarbij je hen stimuleert om de verschillende perspectieven vanuit de denkhoeden mee te nemen. Grote kans dat je samen op een vernieuwende kijk uitkomt!

• Het werkt goed om deelnemers een tegenovergesteld perspectief te geven dan hun persoonlijke voorkeur.
• Je kunt er ook voor kiezen om de deelnemers zelf een denkhoed te laten kiezen. Dan zullen zij doorgaans wel kiezen voor een denkhoed waar ze affiniteit meehebben. Het voordeel daarvan is dat de deelnemer vaak makkelijker in de rol van deze denkhoed stappen. 
• Je kunt de denkhoeden ook voor jou alleen inzetten. Ga dan zelf alle karakters af en bedenk zoveel mogelijk ideeën of argumenten vanuit dit perspectief.