Stapelgoed evalueren van beleid
Een evaluatie is een beoordeling van een project, programma of beleidsstuk aan de hand van evaluatiecriteria. Belangrijker - wat ons betreft - is dat het een waardevolle bron aan kennis is, die je kunt inzetten als reflectiemoment én voortschrijdend inzicht. Met beter beleid als doel. Evalueren stelt jou als beleidsmaker of projectleider in staat om de toegevoegde waarde van het beleid te bepalen en dit duidelijk te maken aan je stakeholders. Maar hoe kun je op een effectieve en leuke manier evalueren? Wij verzamelden handige tips voor je.

Wanneer is het een goede beleidsevaluatie?
Een goede evaluatie richt zich op: doen we de dingen goed? Maar ook op: doen we de juiste dingen? Veranderende omstandigheden en nieuwe inzichten zijn namelijk vaak aanleiding tot een bijstelling of aanpassing. Traditionele evaluatiemethoden passen daardoor niet meer zo goed bij de complexe vraagstukken waar beleidsmakers zich tegenwoordig mee geconfronteerd zien. Het evalueren en naar aanleiding daarvan bijstellen zou geen alleenstaand actie moeten zijn maar een vast (iteratief) onderdeel van de beleidscyclus, net zoals het ontwerpen en uitvoeren dat zijn. Evalueren wordt daarmee een continu proces door niet alleen ‘achteraf’ evalueren, maar ook vooraf inzicht geven en tussentijds monitoren. Zo past evalueren prima binnen het
agile werken.
Waarom zou je evalueren?
Evaluaties worden nog vaak gebruikt om verantwoording af te leggen. Een evaluatie die duidelijk maakt dat het beleid de doelen niet bereikt heeft, is vanuit het verantwoordingsperspectief misschien een vorm van mislukking. Maar vanuit het nu populaire lerende perspectief levert zo'n evaluatie waardevolle kennis op om het beleid te kunnen verbeteren.
Door het beleid in je organisatie te evalueren:
- krijg je inzicht in de werking en effectiviteit van beleid;
- leg je sneller de vinger op de succes- en pijnpunten van het beleid;
- krijg je inzicht in de kansen die er zijn om te verbeteren en te innoveren;
- verzamel je input voor het opstellen van nieuw beleid, het aanpassen of bijsturen van het huidige beleid of het stopzetten van beleid dat niet uitwerkt zoals verwacht.
Ruimte voor ieders inbreng
Het is van belang dat vooraf duidelijk is wat de organisatie wil bereiken met de evaluatie, want dit bepaalt de omvang en diepgang ervan. Een evaluatie is wat ons betreft vooral effectief als door betrokkenheid van alle stakeholders recht wordt gedaan aan de verschillende perspectieven van alle betrokkenen. Hierdoor krijgen zij meer begrip voor elkaars perspectieven, leren ze van elkaar om vervolgens samen verder aan de slag te gaan. Complexe vraagstukken vragen tenslotte om gezamenlijk optrekken, kennis delen en leren over de grenzen van verschillende teams, afdelingen of zelfs organisaties heen.
Stappenplan
Als je het leren centraal zet dan is de evaluator niet een onafhankelijk deskundige maar vooral de facilitator van het proces. Een evaluatieproces kent een aantal opeenvolgende stappen. Afhankelijk van de opdracht, aanleiding en factoren als doorlooptijd en budget, kan het gaan om een langdurig of juist een kort proces. Onderstaande een generieke werkwijze met de stappen die je kunt inzetten:
- Stem je opdracht af met de opdrachtgever (doel, tijdspad, budget, team, aanpak etc.).
- Formuleer samen met de stakeholders de centrale evaluatievraag en de evaluatiecriteria - op welke aspecten verzamelen en duiden we informatie – en het bepalen van de te gebruiken bronnen en respondenten.
- Kies een aanpak: welke technieken en werkvormen ga je inzetten?
- Verzamel alle benodigde informatie.
- Analyseer de verzamelde informatie en schrijf je bevindingen op.
- Toets de resultaten bij je stakeholders.
- Stel de evaluatierapportage op.
- Nodig gebruikers van de evaluatie uit om mee te denken over de vormgeving van de conclusies en aanbevelingen voor hun praktijk. Dit draagt bij aan de bruikbaarheid en toepasbaarheid ervan.
Focuspunten tijdens het evalueren
- Relevantie: komen de doelstellingen tegemoet aan de problemen en uitdagingen?
- Coherentie/consistentie: past het beleid binnen de kaders van de organisatie en draagt het bij aan het bereiken van de doelstellingen van de organisatie?
- Uitvoering: werden de beoogde acties uitgevoerd? Is de uitvoering naar tevredenheid verlopen?
- Effectiviteit: zijn de doelstellingen bereikt?
- Efficiëntie: werden de doelstellingen bereikt op een efficiënte manier? Staan de resultaten in verhouding tot de ingezette middelen?
- Draagvlak: is er voldoende draagvlak voor het beleid?
Werkvormen
Bedenk vooraf welke werkvormen passen bij jouw doelgroep. Wat spreekt hen aan?
- (Groeps)interviews
- Online enquête in laagdrempelige tools zoals mentimeter, microsoft forms etc.
- Case-studie door het gezamenlijk bespreken van casuistiek
- Focusgroep of expert panel (denk aan dan vooral aan een creatieve denker van buiten)
- Verzamelen best practices
- Inzet retrospectives zoals de Stapelster
- Starten van een discussie in een netwerkomgeving of op intranet
- Pitchen en toetsen evaluatiepunten met een afvaardiging stakeholders

In veel teams heerst een subtiele vorm van stilte. Niet omdat mensen geen ideeën hebben, maar omdat ze niet durven spreken. Uit angst om als lastig, dom of te kritisch gezien te worden. En juist daardoor lopen we als teams en organisaties talloze kansen mis. Innovatie floreert namelijk niet in stilte, maar in een cultuur waar mensen zich veilig voelen om zich uit te spreken. Dat is waar psychologische veiligheid in beeld komt.

Creativiteit wordt vaak geassocieerd met kunstenaars, uitvinders of briljante geesten die ‘geniale ingevingen’ lijken te hebben. Maar neurowetenschap laat iets anders zien: creativiteit is geen mysterieus talent, maar een proces in je brein – en iedereen heeft het in zich. Ook binnen organisaties is creativiteit onmisbaar. Het zorgt voor innovatie, probleemoplossend vermogen en vernieuwing. De grote vraag is dus niet: “Wie is creatief?” maar: “Hoe kunnen we creativiteit activeren – bij onszelf én in onze teams?” In deze blog duiken we in het brein, én in de werkvloer. Hoe werkt creativiteit neurologisch? En wat kun je als organisatie doen om die creatieve vonk te laten overslaan.

We zijn van nature gewoontedieren. Ook in ons denken. We zoeken automatisch naar logische, voor de hand liggende oplossingen. Handig in de meeste situaties – maar funest als je écht iets nieuws wilt bedenken. Dat is waar lateraal denken in beeld komt. Een creatieve denktechniek die je helpt om vastgeroeste patronen te doorbreken en verrassende invalshoeken te vinden. Maar wat is lateraal denken precies? Hoe werkt het in ons brein? En hoe pas je het toe in een organisatie of team

Bij studio stapelgoed geloven we dat de beste sessies ontstaan wanneer deelnemers écht eigenaar zijn van wat er gebeurt. Wij ontwerpen sessies waarin mensen zelf keuzes maken, hun eigen route bepalen en actief bijdragen aan het proces. Waarom? Omdat autonomie zorgt voor betrokkenheid, creativiteit en duurzame impact. Als deelnemers zelf regie hebben, voelen ze zich verantwoordelijker en wordt de sessie veel meer dan alleen een moment—het wordt iets wat blijft hangen. Maar hoe zorg je ervoor dat je als begeleider niet onbewust de autonomie wegneemt?

Loop een willekeurige stad in en je ziet ze overal: van die grijze, saaie muren die niets vertellen. Bij studio stapelgoed hebben wij we voorliefde voor streetart en graffiti. Dat je op een straathoek opeens een gigantisch kleurrijk kunstwerk tegenkomt, een verborgen muurschildering die een verhaal vertelt of een klein aanplakbiljet dat je aan het denken zet. Streetart is veel meer dan verf op een muur. Wat streetart zo bijzonder maakt, is dat het je op een onverwachte manier kan raken. Het is kunst die niet in een museum hangt, maar onderdeel is van het dagelijkse leven. En dat maakt het zo toegankelijk en inspirerend.

Innovatie klinkt misschien als iets groots en ingewikkelds, maar vaak begint het juist met kleine veranderingen in de dagelijkse praktijk. Denk aan een nieuwe manier van samenwerken, een slimme oplossing voor een terugkerend probleem of een creatieve twist in je productaanbod. Het punt is: iedereen kan innoveren! Maar hoe zorg je ervoor dat je team zich vrij voelt om met nieuwe ideeën te komen? Hier zijn vijf praktische tips om innovatie in je team aan te wakkeren – inclusief inspirerende voorbeelden uit de praktijk.

Ken je dat gevoel dat je iets beter onthoudt als je er een plaatje bij hebt gezien? Dat is geen toeval. Dit fenomeen wordt het Picture Superiority Effect genoemd: beelden worden beter onthouden dan woorden. In ons brein worden visuele prikkels namelijk sneller verwerkt en sterker opgeslagen dan tekstuele informatie. En dát is precies waarom we bij studio stapelgoed zo’n grote liefde hebben voor visueel vormgegeven ontwerpen en graag werkvormen zoals associatiekaarten en tekenen inzetten.

Creativiteit voelt vaak als iets onbeperkte vrijheid om te maken wat je wilt, zonder regels of grenzen. Maar juist beperkingen kunnen een katalysator zijn voor de meest verrassende ideeën. Dit principe noemen we creative constraint: door jezelf beperkingen op te leggen, dwing je jezelf om anders te denken en nieuwe oplossingen te vinden. Wij hanteren dit dan ook regelmatig bij onze eigen sessies.

Bij studio stapelgoed geloven we dat aanwakkeren van de creativiteit van evident belang is om te komen te nieuwe ideeën. Daarvoor hoef je niet meteen een brainstorm van een dag(deel) te organiseren, maar kan de inzet van simpele werkvormen nét voor dat extra impuls zorgen.
In dit blog verzamelden wij onze favoriete werkvormen die je eenvoudig kunt inzetten. Werkvormen die weinig voorbereiding vragen en die je eigenlijk op ieder moment kunt gebruiken