Spelregels voor een creatieve brainstorm
Voor de meeste mensen betekent brainstormen even snel bij elkaar zitten en ideeën bedenken. Maar brainstormen is meer dan dat. Oorspronkelijk sloeg de term op een methode om in een groep – alleen – ideeën te ontwikkelen. De uitvinder van die methode was de Amerikaanse reclametycoon Osborn. In de jaren 30 van vorige eeuw voerde hij de methode voor het eerst in bij BBDO, het New Yorkse reclamebureau waarvan hij de leiding had. Wij gebruiken de spelregels of richtlijnen van Osborn nog steeds. Tijd voor een korte uitleg in dit blog.
De uitvinder van het brainstormen is Alex Faikney Osborn. Of hij het brainstormen ook echt heeft uitgevonden is wat twijfelachtig. Maar hij was wel de eerste die het toepaste als werkvorm en er de naam brainstormen aan gaf. Osborn koos ervoor om het brainstormen op te splitsen in twee fasen: de eerste fase noemde hij de ‘divergentie’ of ‘ideegeneratiefase’; de tweede fase de ‘convergentie’ of ‘idee-evaluatiefase’.
Osborn bedacht 4 spelregels voor tijdens het divergeren:
- Stel je oordeel uit. Geef geen kritiek: niet op de ideeën van anderen, maar ook niet op je eigen ideeën. Alle ideeën zijn in dit stadium goed en worden genoteerd.
- Ga voor kwantiteit. Bedenk dus zoveel mogelijk ideeën. Dat verhoogt de kans op een briljant idee. Geef niet te snel op. Naarmate de brainstorm vordert zal de kwantiteit leiden tot kwaliteit. Hoe meer ideeën, hoe beter!
- Lift mee op andermans ideeën. Blijf niet in je eigen hoofd hangen. De mooiste ideeën ontstaan door op elkaars ideeën door te bouwen.
- Freewheel. Wilde ideeën zijn toegestaan en spring gerust van de hak op de tak. Verloopt het wat chaotisch? Geen probleem!
Wij voegen daar altijd 2 spelregels aan toe:
Maak het leuk!
Met een fijne omgeving, wat lekkers op de tafel en een energieke start help je de ideeenstroom. Eet samen, strek even de benen, maak ruimte voor humor en lachen en vooral gebruik energieke werkvormen. De omgeving van de brainstorm heeft absoluut invloed op het resultaat. Onze tips voor een fijne omgeving:
- Ga op een plek zitten waar je normaal niet zit.
- Het liefst een plek zonder verstoringen wat vaak betekent weggaan van de dagelijkse werkplek (en ook telefoons uit).
- Zorg dat je comfortabel kunt zitten.
- Zorg dat er voldoende ruimte is om ideeën te visualiseren, bijvoorbeeld op een muur of zorg voor flip-overs.
- Kies voor een kringopstelling, oftewel een opstelling zonder hiërarchie.
- Een aangename temperatuur (niet te warm, niet te koud) helpt.
Lees ook eens ons blog over eten als breinbooster
Geen ‘Ja, maar’
Oordeel op het moment zelf niet over ideeën. Reageer niet met: ja, maar … Laat beperkingen zoals budget, wetten, tradities achterwege. Uit een onrealistisch idee komt in een latere fase misschien een haalbaar concept. De volgende uitspraken zijn tijdens de ideegeneratiefase ‘verboden’. Druk ze af op een poster en hang ze op aan een muur.
- Ja, maar…
- Dit bestaat vast al …
- We hebben dit al eens geprobeerd…
- Hier hebben we het budget niet voor…
- En wie gaat dit oppakken …
- Dit is niet onze core-business …
- Dit bestaat vast al …
- Als het zo’n goed idee is, waarom heeft niemand dit nog bedacht dan …
- Het moest eerst verder uitgewerkt worden …
- Laten we wel realistisch blijven …
- Het MT vindt dit vast niets …
- Laten we dit even parkeren …
- Echt nieuw en origineel is het toch niet…
Wat zijn de meest voorkomende creativiteitsbeknottende uitspraken in jouw organisatie? Voeg ze gerust toe aan de lijst voor je deze ophangt. En komt er na het uitleggen van de spelregels nog steeds ‘ja, maar’ voorbij? Gooi er dan gerust een ‘ja, maar’ verbod in.
In veel teams heerst een subtiele vorm van stilte. Niet omdat mensen geen ideeën hebben, maar omdat ze niet durven spreken. Uit angst om als lastig, dom of te kritisch gezien te worden. En juist daardoor lopen we als teams en organisaties talloze kansen mis. Innovatie floreert namelijk niet in stilte, maar in een cultuur waar mensen zich veilig voelen om zich uit te spreken. Dat is waar psychologische veiligheid in beeld komt.
Creativiteit wordt vaak geassocieerd met kunstenaars, uitvinders of briljante geesten die ‘geniale ingevingen’ lijken te hebben. Maar neurowetenschap laat iets anders zien: creativiteit is geen mysterieus talent, maar een proces in je brein – en iedereen heeft het in zich. Ook binnen organisaties is creativiteit onmisbaar. Het zorgt voor innovatie, probleemoplossend vermogen en vernieuwing. De grote vraag is dus niet: “Wie is creatief?” maar: “Hoe kunnen we creativiteit activeren – bij onszelf én in onze teams?” In deze blog duiken we in het brein, én in de werkvloer. Hoe werkt creativiteit neurologisch? En wat kun je als organisatie doen om die creatieve vonk te laten overslaan.
We zijn van nature gewoontedieren. Ook in ons denken. We zoeken automatisch naar logische, voor de hand liggende oplossingen. Handig in de meeste situaties – maar funest als je écht iets nieuws wilt bedenken. Dat is waar lateraal denken in beeld komt. Een creatieve denktechniek die je helpt om vastgeroeste patronen te doorbreken en verrassende invalshoeken te vinden. Maar wat is lateraal denken precies? Hoe werkt het in ons brein? En hoe pas je het toe in een organisatie of team
Bij studio stapelgoed geloven we dat de beste sessies ontstaan wanneer deelnemers écht eigenaar zijn van wat er gebeurt. Wij ontwerpen sessies waarin mensen zelf keuzes maken, hun eigen route bepalen en actief bijdragen aan het proces. Waarom? Omdat autonomie zorgt voor betrokkenheid, creativiteit en duurzame impact. Als deelnemers zelf regie hebben, voelen ze zich verantwoordelijker en wordt de sessie veel meer dan alleen een moment—het wordt iets wat blijft hangen. Maar hoe zorg je ervoor dat je als begeleider niet onbewust de autonomie wegneemt?
Loop een willekeurige stad in en je ziet ze overal: van die grijze, saaie muren die niets vertellen. Bij studio stapelgoed hebben wij we voorliefde voor streetart en graffiti. Dat je op een straathoek opeens een gigantisch kleurrijk kunstwerk tegenkomt, een verborgen muurschildering die een verhaal vertelt of een klein aanplakbiljet dat je aan het denken zet. Streetart is veel meer dan verf op een muur. Wat streetart zo bijzonder maakt, is dat het je op een onverwachte manier kan raken. Het is kunst die niet in een museum hangt, maar onderdeel is van het dagelijkse leven. En dat maakt het zo toegankelijk en inspirerend.
Innovatie klinkt misschien als iets groots en ingewikkelds, maar vaak begint het juist met kleine veranderingen in de dagelijkse praktijk. Denk aan een nieuwe manier van samenwerken, een slimme oplossing voor een terugkerend probleem of een creatieve twist in je productaanbod. Het punt is: iedereen kan innoveren! Maar hoe zorg je ervoor dat je team zich vrij voelt om met nieuwe ideeën te komen? Hier zijn vijf praktische tips om innovatie in je team aan te wakkeren – inclusief inspirerende voorbeelden uit de praktijk.
Ken je dat gevoel dat je iets beter onthoudt als je er een plaatje bij hebt gezien? Dat is geen toeval. Dit fenomeen wordt het Picture Superiority Effect genoemd: beelden worden beter onthouden dan woorden. In ons brein worden visuele prikkels namelijk sneller verwerkt en sterker opgeslagen dan tekstuele informatie. En dát is precies waarom we bij studio stapelgoed zo’n grote liefde hebben voor visueel vormgegeven ontwerpen en graag werkvormen zoals associatiekaarten en tekenen inzetten.
Creativiteit voelt vaak als iets onbeperkte vrijheid om te maken wat je wilt, zonder regels of grenzen. Maar juist beperkingen kunnen een katalysator zijn voor de meest verrassende ideeën. Dit principe noemen we creative constraint: door jezelf beperkingen op te leggen, dwing je jezelf om anders te denken en nieuwe oplossingen te vinden. Wij hanteren dit dan ook regelmatig bij onze eigen sessies.
Bij studio stapelgoed geloven we dat de beste ideeën niet zomaar uit de lucht komen vallen. Creativiteit is een proces: een samenspel tussen vrij denken, kritisch kijken en praktisch uitvoeren. Eén gave manier om dit proces te structureren, komt van niemand minder dan Walt Disney zelf.
Bij studio stapelgoed geloven we dat aanwakkeren van de creativiteit van evident belang is om te komen te nieuwe ideeën. Daarvoor hoef je niet meteen een brainstorm van een dag(deel) te organiseren, maar kan de inzet van simpele werkvormen nét voor dat extra impuls zorgen.
In dit blog verzamelden wij onze favoriete werkvormen die je eenvoudig kunt inzetten. Werkvormen die weinig voorbereiding vragen en die je eigenlijk op ieder moment kunt gebruiken